Berrotza / Berrueza

Zonifikazioa Nafarroarako eta nafarrentzat gaitza da. Onartezina izan da lurraldea hiru eremutan zatitzea, hiru motako herritarrak sortuz, bidegabekeria bezain ez-ohikoa.

Haserrea eta ulertezintasuna hasieratik sentitu arren, urteak pasa ahala haserre handiagoa izan da; batez ere entzuten dugunean Nafarroako euskararen egungo egoera tamalgarriaren iturria euskaltzaleen jarraitzaileen harrera bortitzean datzala, jarrera horrek euskara amildegira eraman zukeen bezala.

Ez gatoz bat teoria horrekin; kontrakoa euskarak Nafarroan irauten du euskaltzale temati batzuei esker. Zeintzuk dira euskararen defendatzaileak PP, UPN, edo PSN, akaso?

Euskara politikatik at izan beharko luke, joku politikatik eta alderdi politikoetatik at. Izan ere, guretzat ere mingarria eta kaltegarria da euskara lotura izatea ideologia jakin batekin. Logikoena, ederrena eta kominigarriena izango litzateke euskara nafar guztiena izatea, gaztelania Espainian den bezala, edo frantsesa Frantzian den bezala; baina hori utopia hutsa da.

Biziko da Euskal Herrian baten bat, zeinek pentsatuko baituen Nafarroako euskararen berpizkuntza eta biziraupena etorriko dela PP; UPN, edo PSNren eskutik? Edo beste era batean adierazita, baten batek sinestuko du euskararen egoera aldatuko lukeela euskaltzaleek (Alderdi Politikoek, Sindikatuek, Erakundeek, Eragile Sozialek, Herritarrek) euskara babestu eta aldarrikatu beharrean ixilik eta ezer egin gabe izango balira? Amets ederra, baina utopia hutsa.

Egia esateko ez bazen izango euskaltzale konprometituek jarritako ahaleginagatik euskara jadanik erabat ahaztuta eta desagertuta izango litzateke.

Europako Kontseiluak argi adierazi du zonifikazioa dela euskarak daukan oztoporik handiena eta latzena. Areago biziko bada behar-beharrezkoa dela zonifikazioa bertan behera uztea. Garbiago esatea ezinezkoa.

Zer esanik ez, zer dioen Euskararen Nafar Kontseiluak, Euskarabideak eta euskalgintzan ibiltzen diren talde guztiek, denek Europako Kontseiluarekin bat datoz. Izan ere, aste honetan bertan EH Bilduk aurkeztu duen Nafarroako Legebiltzarrean proposamena zofikazioarekin bukatzeko, soilik Geroa Baiko onarpena jaso zuen; tamalez, Alderdi Politlikoengandik gutxi espero dezakegu. PP, UPN, eta PSN zonifikazioaren alde daude, eta hauteskundeetan etekinak ateratzen dituztenez ezin dugu lemako aldaketarik espero gai honetan, alderdien agintariek eta jadanik baita jarraitzaileek ere temati jarraitzen dutelako ur uherretan arrantzan.

Zonifikazioaren ondorioen kalteak latzak dira, bai euskararako, bai nafar guztientzat; bada kaltetuak dira nafar euskaldunak eta batez ere erdaldunak.

Egoera honi buelta emateko zonifikazioarekin bukatu behar da, Nafarroako Gobernuak euskara nahi duten ikastea aukera eman beharko luke, gaztelaniaz ikasten dugun bezala euskara ere ikasteko aukerak edukitzea, denok aukera edukitzea bi hizkuntzak jakitea, alegia.

PP, UPN, PSNk inondik inora ez dute hori onartzen. Eta hori ez onartzeak ekartzen digu gainontzeko guztia. Talde horiek bultzatuta muturreko egoerak sortzen dira, adibidez, oposaketetan ez dago arazorik meritu gisa alemana, frantsesa eta ingelesa onartzeko; baina euskara ez. Alderdi hauen arabera euskara nafarren arteko baztertzailea delako. Zelako lelokeria! Oposaketan eta bizitzan dena da baztertzailea, gidatzeko baimena, ikasketak edukitzea, hizkuntzak ezagutzea… Baina onartzera ailegatzea herriko hizkuntza ezagutzea baztertzailea dela hori da euskara etsaitzat hartzea.

Herritarren kontzientzia eta borondatea euskararen alde izan arren, oro har euskararen alde gaude; baina, tamalez egunerokoak batzuei bestelako jarrera bat edukitzea eramaten die, egunerokoak borrokan jartzen duelako bihotza eta burua. Bihotzak (kontzientziak) euskararen alde egotea eskatzen du, baina buruak (diruak) poltsirako ondo etortzen zaizuna defenditzera eramaten du. Egun, ez da erraza euskara ez dakiten langileei (maisu, irakasle, mediku, forala, funtzionario...) bere poltsikoaren aurka joatea, nahiz eta euskarari beste tratamendu justoago ematearekin ados egon.

Pilota Nafarroako Gobernuaren teilatuan dago. Aldaketa, irtenbidea eta emaitzak Gobernutik etorri beharko du. Euskaltzaleek gehiago egin dezakegu?, nik uste dut baietz. PSNk Nafarroan gobernatzeko badarama urteak euskaltzale alderdien laguntza jasotzen, garaia ailegatu da kontu horri lotzea, eta ez konformatzea adabaki batzuekin. Euskara irtengo da garaile, eta baita nafar guztiak.