Berrotza / Berrueza

Liburu-sektorearen aldaketak: Liburutegiak.

Liburu arloan aldaketa ugari izan dira. Gehiago ere etortzeko zorian daude,
gutzienez inprenta asmatutako garaiko modukoak izango direlakoan nago. Izan ere,
jakin ez arren sektorea (argitaletxeak, banatzaileak, inprentak, liburudendak,
liburutegiak) nola moldatuko den aldaketen aurrean, argi ikusten dut
hobekuntzak baino ez dituela ekarriko, arazo edo kezka batzuk agertuko badira
ere.

Hona hemen liburutegiei dagozkion baten bat:

1. Informazioen lekua. Orain arte liburutegiak informazioa bildu dute,
erabiltzaileak gune honetara etorri dira informazioaren bila. Egun informazioa
leku guztietan daukagu, sarean dagoelako: etxean, lanean, tabernetan,
autobuseetan…

2. Informazioa bereiztu. Egun informazioaren bila hurbiltzen gara sareara,
egilei eta ideologiari erreparatu barik. Inprentako idatzietan ohituta gaude
bereizten egile batzuen eta besteen arteko lanak. Testua bilatu baino lehen
egilearen ideologiari edo joerari erreparatzen baitiogu. Interneten, aitzitik,
informazioa agertzen denari lehentasuna ematen diogu, egilea bigarren mailan
gelditzen da, askotan agertzen ez delako. Hortaz, ez da harritzekoa orrialde
ofizialetan, edo zientifikotzat ematen duten orrialdeetan agertzen den bertsioa
ontzat ematea ezer gehiago egiaztatu edo kontrastatu gabe.

3. Globalizazioa. Internetera informazio bila hurbiltzen diren
gehienentzat orrialde ofizialetan agertzen den bertsioa hori izango da benetako
informazio bakarra, eta inoiz ez zaie bururatuko beste bertsio batzuekin
kontrastatzea, interneten eta orrialde ofizialetan aurkitu dutelako. Hortaz,
egoera politikoak sarean dagoen informazioa inprentako testuetan dagoena baino
eragina handiago dauka. Interneterako kontuetan Nafarroa Espainia da, eta
Iparralde Frantzia, ñabardurarik izan gabe.

4. Egileen baliogutxitzea. Egile batek beste batzuen testuekin, edo
ideikin beste testu bat osatuko da, testu hori beste batek beste aldaketekin eta
gehigarriekin zabalduko da, eta horrela bata bestearen atzetik joango dira
jatorrizko testua aldatzen. Aldaketak dela eta egilearena gero eta garrantzia
gutziago edukiko du, ia inork erreparatuko dion datua izan arte.

5. Kulturaren kontzeptuaren aldaketa. Duela gutxi arte jakintsua zen
buruan ideia eta datu asko zeuzkana. Egun, dena eskura dagoenez, jakintsua
izango da hobien azaltzeko gai izango dena.

6. Informazioaren monopolioa. Informazio-merkatua enpresa pribatuen
eskuetan gelditzen ari da, orain arte informazioa erabiltzea eta liburuak
irakurtzea doan izan da, zerbitzu publikoa izan baita. Erakunde publikoak (foru
aldundiak, unibertsitateak, fundazioak, akademiak, profesionalen elkargoak,
merkataritza ganbarak…) arduratu dira ondare dokumentala jasotzeaz, kudeatzeaz
eta banatzeaz. Udal liburutegietatik liburutegi Nazionalera arte, erakunde
publikoak erantzukizuna eduki dute herri-funtsak gordetzeko eta banatzeko. Hots,
orain arte erakunde publikoak, diru publikoez arduratu dira izango den memoria
historikoaren funtsa jasotzen eta zabaltzen.
Egun, aitzitik, teknologiaren bitartez ekoizten den gehiena kontrolpean
edukitzea posible izan denean eta hortaz informazio hori kudeatzea eta zabaltzea
negozio bihurtu denean, enpresa pribatu askok eskua sartu dute
informazio-merkatuan. Batzuen uste, ni barne, informazioaren kudeaketa enpresa
pribatuen eskuetan uztea larrutan ordainduko dugulakoan gaude.
Informazioa esku pribatuetan geratzen ari da, informazioaren jabetza enpresa
pribatuetan geratzen ari da, eta horrekin batera uztiatzeko lizentziak eta
baimenak. Dagoeneko informazioa lortzeagatik ordaindu behar da, eta susmoa
daukat hastapenetan baino ez gaudenik.

Gerardo Luzuriaga