Ok

By continuing your visit to this site, you accept the use of cookies. These ensure the smooth running of our services. Learn more.

01/09/2009

Eskolapioetan (II)

Egun osoko mugimenduak apaizen kontrolpean geunden, ez geneukan segundo bat ere askatasunerako, beti begirale batzuen menpe. Den-dena zagoen aurretik antolaturik, hogei minutu aurpegia, ontzak garbitzeko eta ohea egiteko. Gero eguneroko mezatara, gosaria, glasea, atsenaldia, beste bi klase, bazkaria, ordu bat erdiko atsenaldia, beste bi klase, hiru ordu laurdeneko atsenaldia, arratsaldeko otoitzak, ordubeteko estudioa, errosarioa, afaria, azken ordu erdiko atsedena, hamar minutu txisa eta hortzak garbitzeko eta lo. Hurrengo egunean segunduz segundu errepikatzeko…

 

Klaseak jasanezinak egiten zitzaizkidan, herritik ekarritako formakuntza ezin eskasagoa baitzen. Erresure andereñok irakurtzera, gehiketak eta kenketan justu-justu erakutsi behar zizkidan. Lehenengo ebaluazioaren notekin ailegatu zitzaidan ikasketen buruhasteak, hots ez gainditzea eta zigorrak. Igandeetan gainditu ez genuenok besteek telebista ikusten zuten bitartean guk hiru orduko zigorra jasan behar genuen, ikasten eta komunetako garbiketak egiten.

 

Logika eta arrazoiamenduak ikasteko gaietan baliogarria izan beharrean debekatuta zegoen. Memoria baino ez zeukan baliorik, dena buruz ikastea zen irakasleen metodologia eta gustua. Klaseak zutik eta klaseen hormeen inguraturik ematen genuen, notak, beraz,  ez ziguten jartzen genekienen arabara, baizik eta non geunden kokatuta borobil horretan, ikasleen arteko leihaketa bortitza bultzaraziz.

 

Egunez egun moldeatu gintuzten, ordena, disziplina eta obedientzia ziren ikastegiko balioak eta bertudeak. Patioaren hormak ere asko lagun zuten moldaketa lortzeko. Lizarratik aislatuak geunden. Faltan geneukan txorien txioak, zuhaitzen itzalak, soilik noizean behin, bi astean behin atera gintuzten ikastetxetik inguruetara buelta bat egitera, bi ilaratan jarrita bata bestearen atzetik, ilara galdu barik, batzuetan karreteratik gora Bearin herriraino ailegatzen ginen.

 

Gabonetako oporrak ailegatzear zeuden, hiru aste ez zeuden falta. Honez gero, apaiz guztiak ezagutzen genituen, baita haien gustuak, bitxikeriak eta apetak ere. Oporren giroaren ailegatzearekin batera ikasleen urduritasuna nabaritu zen. Giroa gaizkotu zen, bagenekielako oporrekin batera ikasle batzuk herrira betiko bidaliko gintuztela.

 

Gezurra iruditu arren, denok sentitzen ginen tentsioa, inor ez zegoen ziur, denok geneukan aukera ikastetxetik botatzeko. Ailegatu zen eguna etxera joateko, oso gutxik izan ziren begirik biltzeko gai gau luze horretan, gure klasetik bi umeri esan zioten arropa guztia har zezaten, eta oporretatik ez bueltatzeko. Ikastetxetik hogei ume bota zituzten. Hamabost eguneko oporrak amen batean igaro ziren. Haur bat ez zen etorri.

 

Ikasturtea aurrera zihoan, ailegatu ziren aste santuko sermoi beldurgarri eta ilunak, heldu zen maiatza, eta udako eguzkiaren izpiekin batera benetako azterketak, Iruneako Principe de Vianaren Institura joan ginen azterketak egiteko. Azterketak ezin erragagoak egin zitzaizkigun, gutariko baten batek utzi zituen gairen bat, gainontzekoek dena erraz gainditu genuen. Ekainaren 7rako herrian geunden aske uda osorako.

 

Ordurako apaizen nahi zuten moduan moldeatuta geunden. Bereganatuta geneukan hamaika aldiz entzundako apaizen hitzak: Jainkoak aukeratu gintuen munduaren gatza izan gintezen, Jainkoak itsasoan bota zituen sareak eta gu izan ginen aukeratuak. Horrez gero ezin genuen huts egin, kale eginez gero pekatu larria zen. Honez gero erantzukizuna gurengan zegoen.

 

Egia esateko konturatu orduko ailegatu zen urriko 3a, eta berriro burdin ate aurrean aurkitu genuen betiko apaiza harrera egiten. Urteak joan urteak etorri arren ikastetzean aldatu zen gauza bakarra trena izan zen, Maltzagatik zetorren trena uda batean bertan behera gelditu zen. Falta sentitu genituen trenen txistuak, zarata eta hormen mugimenduak. Halaber, mailen ikasleen kopurua urtez urte murrizten zihoan.

Gerardo

Pablo Antoñana

ee6181fe606cf712.jpgEl creador de la República de Joar, el hombre honesto y sencillo, que nació  en Viana hace 81 años ha muerto este mes de agosto en Iruñea. Él mejor que nadie ha sabido plasmar lo ocurrido en estos pueblos de la Berrueza. Vivió apegado a estas tierras, contando todo lo visto con aquellos ojos penetrantes.

No lo conocí, pero si tuvimos contacto por correo, por correo tradicional. Hasta habíamos quedado para vernos y dar una vuelta por los pueblos de la Berrueza. Eso hace unos dos años, pero no coincidimos, no esperaba que no resistiese más tiempo, creí que era uno de esos hombres de salud inquebrantable, así lo parecía, aunque nunca se dedicó a las labores del campo tenía el aspecto de un labrador curtido, con cejas pobladas y de mirada apacible y profunda. Una veces debido a su agenda y otras a mi dejadez no ha podido ser, ya que cuando le propuse comer y darnos una vuelta por los pueblos de la Berrueza se vio encantado.

Desde que tuve conocimiento de sus obra y sus artículos periodísticos he disfrutado con su lectura. Este hombre con boina amplia ha sabido reflejar la situación social de nuestro valle, es más el acontecer y el vivir de los habitantes de estos pueblos es lo que ha inspirado sus numerosas novelas. Persona ejemplar, hombre de izquierdas, preocupado por todos los aconteceres de esta Navarra tan complicada, incorformista pero comprometido con el día a día, defernsor de la identidad navarra. Molesto por no conocer el euskera, aunque lo estudió ya en su vejez. Ha hecho bueno el dicho de que no es preciso conocer el euskera para sentirse vasco, su literatura lo demuestra.

Estudió magisterio y derecho, sin duda podría haber conjeniado con los de su clase y actuar como uno más. Como uno de esos que no protestan por nada, los que ven la sociedad de color de rosa. Podría haber hecho piña con los curas y los caciques, no en vano se ganó la vida de secretario de varios pueblos como Sansol, Desojo y Mirafuentes.

Nadie se puede hacer una idea de todo lo que le debemos los habitantes de la Berrueza a este personaje, que podría haber sido lo que el hubiese querido, tan solo con no haber criticado tan duramente a los estamentos en el poder, o  haberse callado. Nosotros le debemos mucho, pero todavía le deberán mucho más las generaciones venideras, ya que lo que los libros, y artículos escritos será su testamento para cualquier navarro que quiera conocer de cerca la situacion económica y social de la navarra rural del siglo XX.

No te preocupes Pablo, en estas tierras estamos muchos dispuestos a defender tu REPUBLICA DE JOAR libre de moscas, de curas y de guardiaciviles tal como tú la querías.

Agur Pablo, tenía la intención de pedirte que colaborases en este blog, pero...

Gerardo Luzuriaga